15 Settembre, 2002
Pütéi de fàsa
Poesia dialettale di Giovanni Chiappani

Pütéi de fàsa
Poesia dialettale di Giovanni Chiappani

La dóne de le casìne

le cunpràava i pütei

in de’l só lét, in sulèer;

levatrice, cumàar e süpelòon

per lavàa ‘l pütelìin

le scaldàava l’àaqua in se’l fugulèer.

Intàant i fradelìin püsèe grandéi

i jà mandàava a giugàa

cun chéj àalter pütei;

apèena nàat, la padrùna

la gh’è purtàava ‘l bróot de capòon;

el capòon l’ìiva mangiàat i padròon.

Bróot  bòon, quài bicéer de véen

de na butìilia inbutiliàada

o de na bùta apéena spinàada;

quài tuchéi de càarne

cunpràada da’l bechéer;

pasàat en quàl dé

la màma de ‘l pütél

l’éera bèle zó da’l sulèer.

En fasulèt in téesta,

na fàcia smurtaióola

quàazi banbanèent

l’éera bèle tacàada a la suióola

che la smujàava töti i stràs

che spurcàava ‘l só regàs.

E pò sübit in d’i càanp

a spigulàa ‘l furmèent

o fàa la fója per i cavaléer

o a sapàa ‘l melegòt

o a fàa tàanti àalter mestéer

se pudìiva mìia pèerder tèenp!

El pütél apèena nàat

el capìiva àan sèensa vurìil

in che cà l’éera capitàat:

gh’éera mìia tèenp de ninàal,

se’l cridàava ‘l fìiva i bèj óc

e sücedìiva nièent de màal!

I la fasàava, pòor pütél

cu na fàsa de ‘piché’:

spàle, bràs, vìita fìn a i pè

inturciàat in d’i só stràs töt strèt,

el parìiva ‘n prezunéer

drìt e düür tàm’me ‘n suchèt !

Pò piàan piàan, cu’l làt de la só màma,

i biasìin de pulèenta e de pàan bescut

che gh’è dìiva la nòona

el ciücio de pésa in bùca

bagnàat in de l’àaqua dùulsa,

el cresìiva che l’éera na belésa.

Alùura gh’éera mìia né bòs

né  giréi per méteghe i pütéi;

i jà metìiva in d’i casóoi

o ‘n de le bràaghe piéene de pàja,

epüür i cascàava mìia,

j’éera drìt ‘m i spàres,

i parìiva fermàt cun na tenàja.

Rivàat püsèe grandél

i gh’è metìiva ‘n tòch de pulèenta in màan

puciàada in de’l söchèr

che d’estàat el diventàava

pulèenta – söcher – mùusche e lazàgn ;

ma ‘l pütél el cresìiva l’istès

bèl, ruböst e stàgn!

L’éera ‘n divertimèent

vedìil in de la corièera:

quàante curìide ‘l fìiva

da la matìna fìin la séera!

‘L éndìiva inàans e indrée,

‘l éera ‘n sügüt, en mesedèl de pée!

Se la màma la ‘ndìiva in d’i càanp

la la tudìiva adrèe,

sedìit a l’óonbra ‘n se’n tilòon

perché ‘l stìiva mìia in pée;

lüü in gatòon l’èerba ‘l stripàava

e pò ‘l se metìiva in bùca

töt chél che ‘l truàava.

Apèena desgnalàat

che  ‘l endìiva da per lüü

el curìiva per l’èera ‘me ‘n danàat,

in pée-per-téra, inbarbisèent,

cu’l sùul, l’àaqua el vèent

epüür el gh’ìiva màai nièent!

Le màme de le casìne

per levàa i fióoi le tribülàava:

gh’éera mìia de sòolt, tàant lauràa

e màai nisöön che jà pagàava;

ma i pütéi j éera bèi e bòon,

i vegnìiva sö fòort tam’me i leòon!